Ông Nguyễn Phúc Ưng Viên, người kế thừa những di sản y dược bí truyền của cung đình nhà Nguyễn, đặc biệt là bộ sách gia truyền Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính, quả quyết rằng không cứ là sừng tê giác mà sừng trâu hay bò đem mài vào chiếc đĩa nhám bằng đất sét nung đều cho ra thứ nước trắng đục và tác dụng chữa bệnh y hệt nhau.
Khoa học hiện đại đã có nhiều nghiên cứu phân tích các chất trong sừng tê giác và khẳng định nó chẳng chứa các chất đặc biệt nào có thể chữa bệnh được, mà chỉ gồm các thành phần chính là keratin, melanin và calci phosphat. Khảo sát mới đây nhất của các nhà khoa học Mỹ thuộc Đại học Ohio cho thấy các chất trong sừng tê giác không khác gì tóc, móng và các loại sừng khác. Vì vậy, Giám đốc Tổ chức bảo vệ động vật hoang dã quốc tế (CWI) Mark Jones đã rất có lý khi khuyên những người có ý định mua sừng tê giác: “Bạn hãy giữ lấy tiền và gặm móng tay của mình còn hơn”.
Câu trả lời nằm ở... chiếc đĩa
Dược liệu ở đây chính là đất. Không phải ngẫu nhiên mà ngày xưa trong dân gian, các thầy lang đều khuyên phải mài sừng tê giác vào phần không tráng men ở dưới khu chiếc bát bằng đất nung hoặc mài vào một mảnh sành để lấy nước chữa bệnh, mài vào chỗ khác chẳng có tác dụng gì.
Các nhà khoa học khẳng định sừng tê giác không chứa các chất đặc biệt nào có thể chữa bệnh - Ảnh: Shutterstock
|
Ngay cả cuốn Hải Thượng y tông tâm lĩnh được cho là của Hải Thượng Lãn Ông (vì còn nhiều tranh cãi về tác giả) bên cạnh mục nói về sừng tê giác, cũng đề cập tới 14 loại đất chữa được bệnh. Nếu so sánh y lý của sừng tê giác với y lý của các thứ đất ghi trong chính cuốn sách này, bạn sẽ thấy các loại đất chữa bệnh còn tốt hơn là sừng tê giác.
Đất không chỉ chữa được một số bệnh mà còn chữa được rất nhiều thứ bệnh, đó là sự tổng kết của nền y dược phương Đông. Sách Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính nói rất kỹ về tác dụng chữa bệnh của các loại đất. Nhiều bài thuốc Đông y xưa cũng như nay đều có đất làm phối vị, thậm chí có khi làm chủ vị, tuy nhiên do cái tên gọi văn vẻ của nó nên nhiều người (trong đó có không ít các thầy thuốc) không hề biết nó chính là đất.
Chẳng hạn, nếu bạn bị sốt cao do nhiễm trùng bàng quang hay hệ sinh dục (nam cũng như nữ), thầy thuốc có thể cho bạn uống “Lục nhất tán”. Đây là thứ thuốc có bán phổ biến ở các hiệu thuốc bắc. Uống “Lục nhất tán” sẽ hạ sốt ngay, nếu thầy thuốc biết phối vị hợp lý nó còn có tác dụng lọc độc gan, thận và lọc máu. “Lục nhất tán”, như tên gọi của nó, gồm 6 phần hoạt thạch và 1 phần cam thảo (cam thảo chỉ giữ vai trò điều vị). Hoạt thạch là gì? Đó chẳng qua là loại đất sét trắng, có ở nhiều nơi.
Đất chữa được nhiều bệnh. Ngay cả một cục gạch cũng là thuốc, Đông y gọi là “Thổ chuyên”. Khi bàn chân bị tê dại mất cảm giác, đốt cục gạch đỏ lên, thả vào trong nước, hơ gót chân lên sẽ khỏi. Khi ăn vào khó chịu trong dạ dày, nướng cục gạch cùng với vỏ ốc bươu và muối hột, cho vào nước nấu sôi khoảng 5 phút, uống vào sẽ cắt cơn.
Có lẽ xuất phát từ sự ngưỡng mộ một thứ từng là cống vật cho hoàng đế, cộng với những ghi chép vô căn cứ trên các sách vở đông y trôi nổi cùng những lời đồn thổi về tác dụng chữa bệnh “thần kỳ” của sừng tê giác, trong đó có bệnh ung thư, nhất là “tăng cường bản lĩnh đàn ông”, nên tiêu điểm của truyền thông lâu nay tập trung chủ yếu vào chiếc sừng.
Tần số truyền tải những điều vô căn cứ này tỷ lệ thuận với tần số tê giác bị giết. Hậu quả là con tê giác một sừng cuối cùng ở Việt Nam đã chính thức bị tiêu diệt vào năm 2010 (nước ta chỉ có tê giác một sừng), kế đó là loài tê giác đen ở châu Phi cũng hoàn toàn biến mất.
Bí ẩn địa y
Theo Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính, đất là nền tảng của mọi sự sống. Nền y dược cổ truyền của dân tộc ta từ xa xưa đã có khái niệm “địa y” với vô số những bí ẩn cần được khám phá (cần lưu ý nghĩa của từ này: địa là đất, y là sự sống, địa y là sự sống từ đất).
Sức khỏe con người sẽ tốt hơn khi được gần gũi với đất lành
Con người càng “văn minh” càng sống xa đất, trong khi rất nhiều loài động vật, theo bản năng, chúng luôn phải thường xuyên liếm đất, ăn đất để tự ngăn ngừa bệnh tật. Một con chó nuôi nhốt mỗi khi cho ra ngoài, hành vi đầu tiên của nó là gặm đất, ít người biết rằng nó gặm đất để tự điều hòa thân nhiệt và cân bằng thể trạng. Một con heo sổng chuồng ra vườn thường lấy mõm ủi đất, nếu gặp những mảnh ngói vỡ thì nhai ngấu nghiến, ấy là nó đang tự chữa bệnh...
Đất lành, đất dữ, vị trí chỗ đất này có thể ở tốt, chỗ kia ở có thể sinh bệnh, đều liên quan đến địa y. Con người phải dùng khoa phong thủy hoặc nhờ thầy địa lý để chọn nơi làm nhà, chọn nơi đào giếng, trong khi nhiều con vật tự nó cảm nhận được, bởi vậy mới có câu “đất lành chim đậu”.
Sách Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính chỉ rõ người đi chân đất khỏe mạnh hơn người đi giày. Nhưng vua quan và quân lính tất nhiên không thể đi chân đất được. Bởi vậy để khắc phục sự ngăn cách với đất, đôi hài của vua chúa cũng như quân đội nhà Nguyễn bao giờ cũng có lỗ thông xuống dưới để bàn chân có thể “hô hấp” với đất, đó cũng là một trong những bí mật quân sự của tổ tiên chúng ta.
Trị bệnh thấp khớp có thang “Độc hoạt tang ký sinh”, tuy nhiên sách trên còn hướng dẫn thêm: Người bệnh phải không mang giày dép đi trên đất 2 ngày, đến ngày thứ 3 giậm chân trên đất bụi, lấy đất quyện với mồ hôi bàn chân đó pha với thang thuốc trên, uống vào mới trị dứt điểm được.
Dân gian thường dùng tổ tò vò nướng lên cho vào nước uống để chữa bệnh. Theo sách Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính, tổ tò vò gọi là Y ông (người làm thuốc), có thể chữa được các bệnh thương hàn, ban, thủy đậu, hạ sốt và các bệnh thời khí của trẻ em. Cũng theo sách này, tác dụng chữa bệnh chủ yếu của tổ tò vò chính là... cục đất ruộng. Đất ruộng chữa bệnh còn hữu hiệu hơn các loại đất khác. Đất sét ruộng là 1 trong 10 vị của thang “Thập thần” bí truyền của cung đình nhà Nguyễn.
Bí quyết y thực của cung đình nhà Nguyễn còn có một thứ gia vị làm từ đất ruộng. Lấy một cục đất ruộng (tất nhiên phải là ruộng không dùng phân hóa học và thuốc trừ sâu), cho vào chảo gang hoặc nồi đất nướng tới khoảng 70 độ C trong 15 phút, chia cục đất làm 2 phần, một phần bỏ vào 1/2 lít nước, lóng lấy nước trong; phần kia cho vào bọc vải. Nước lóng ra từ đất này có thể dùng nấu canh cá đồng với lục bình (hoa và lá non), điên điển, so đũa, sam bay hay các loại rau dại khác, thêm một ít mè giã dập. Món canh này không những ăn rất ngon mà còn ngừa trị được các bệnh về tiêu hóa, làm sáng mắt và cân bằng kinh kỳ cho phụ nữ. Đất trong bọc vải thì đem ngâm chung với dưa muối, thứ dưa muối này ăn rất tốt cho sức khỏe, có thể ngừa trị các bệnh thời khí.
Kinh nghiệm cho thấy càng sống gần với đất càng ít bệnh tật. Ngày nay, chúng ta đều biết con người cũng như động vật không thể thụ thai được trên tàu vũ trụ nhưng khoa học chưa giải thích được nguyên nhân vì sao. Phải chăng trên không gian cơ thể người và động vật không còn sự tương tác với địa y nên không thể phát triển sự sống?
Sự kỳ diệu của tê giác
Sự kỳ diệu đó không nằm ở chiếc sừng, mà ở chỗ tê giác là một nhà nông nghiệp đại tài, một chiến sĩ chống cháy rừng kiệt xuất, một nhà bảo vệ động vật và một thầy thuốc giỏi...
Một vai trò rất quan trọng của tê giác là chống cháy rừng - Ảnh: Shutterstock
|
Nước ta khởi thủy là vùng đầm lầy, là một trong những quê hương của loài tê giác, trong khi Trung Quốc hầu như không có tê giác. Do tổ tiên ta chủ yếu lấy sừng của những con tê giác chết già, nên số lượng tê giác ở Việt Nam trước chiến tranh vẫn rất nhiều, cho đến những năm 60 của thế kỷ trước người ta vẫn nhìn thấy tê giác trong những cánh rừng ở Đà Lạt và nhiều nơi khác.
Tổ tiên ta do quá quen thuộc với loài tê giác, nên đã có một quá trình theo dõi, quan sát lâu dài và đúc kết thành những tài liệu rất quý giá về chúng. Những tài liệu thú vị này hiện còn ghi rõ trong sách Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính:
Trước hết, tê giác là một nhà gieo trồng và bảo vệ thực vật tốt nhất, là một nhà nông nghiệp đại tài. Thức ăn của tê giác là cỏ, cây lá và một số trái cây chín rụng (tê giác không bao giờ ăn trái còn dính trên cây). Khi di chuyển từ khu vực có thú ăn cỏ sang khu vực có thú ăn thịt, phân của nó sẽ phát tán các hạt hoặc mầm cây cỏ khiến cho thảm thực vật được cân bằng. Rất nhiều loài cây nếu không có tê giác thì không phát tán được.
Điều kỳ thú nữa là sự phát tán cây cỏ của tê giác còn được tiếp tay bởi chó sói. Vùng nào có tê giác, vùng đó thường có chó sói, vì chó sói rất thích ăn phân và liếm nước tiểu của tê giác. Phân và nước tiểu tê giác giúp chó sói cân bằng thể trạng và chữa nhiều bệnh tật. Chó sói ăn phân tê giác có chứa những hạt, mầm, chó sói sẽ thải những hạt, mầm đó qua phân đến những khu vực có độ cao mà tê giác không tới được.
Vai trò quan trọng thứ hai là cân bằng các loài thú ăn cỏ và thú ăn thịt, chống việc thú ăn cỏ bị thú ăn thịt lạm sát. Như đã nói, trừ con người ra, tê giác không có bất cứ kẻ thù nào, ngược lại các loài thú dữ đều sợ tê giác. Vùng nào có tê giác, sư tử, hổ, báo không làm loạn được. Tổ tiên ta đã quan sát được điều kỳ diệu này ở loài tê giác: Vùng nào có thú ăn cỏ nhiều, tê giác sẽ dạt đi chỗ khác, thú ăn thịt đến đó. Khi vùng đó thú ăn cỏ giảm đi (do bị ăn thịt), thú ăn thịt nhiều lên, tê giác sẽ quay trở lại, khi ấy thú ăn thịt sẽ dạt đi nơi khác, lượng thú ăn cỏ còn lại sẽ được bảo toàn.
Vai trò quan trọng thứ ba của tê giác là chống cháy rừng, hiện nay cả thế giới đều xác định được điều đó. Có thể nói tê giác là nhà phòng cháy chữa cháy kiệt xuất. Nó phát hiện đám cháy rất nhanh và chỗ nào có lửa là tê giác xông đến dập tắt, bất kể lúc nào. Tổ tiên ta đã quan sát và kết luận ít nhất có tới 95% các vụ cháy rừng là do tê giác phát hiện và dập tắt. Bởi vậy ngày xưa các thợ săn cũng như những người đi tìm trầm ở trong rừng ban đêm không bao giờ đốt lửa. Cứ phát hiện ra mùi lửa là tê giác tới.
Vai trò quan trọng thứ tư của tê giác là một thầy thuốc giỏi. Phân và nước tiểu của tê giác vừa có tác dụng khử uế môi trường, vừa là một thứ dược liệu. Không chỉ chó sói mà nhiều loài thú khác đều thích ăn phân và liếm nước tiểu của tê giác để chữa bệnh. Các loài thú và côn trùng sống trong vùng có tê giác không con nào bị bệnh. Đặc biệt, phân và nước tiểu tê giác có tác dụng rất tốt đối với thảm thực vật xung quanh, cây cối trong vùng này không những không bị sâu bệnh mà còn tăng hàm lượng dược liệu, rất quý đối với con người.
Nay loài tê giác đang có nguy cơ bị tuyệt diệt, sự suy thoái của môi trường sống và sự mất cân bằng về địa y tuy mắt thường không thấy được, nhưng sẽ để lại những di hại không biết đến bao giờ.
Nguồn http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120616/su-ky-dieu-cua-te-giac.aspx |